En Güzeli, Yol Yürüyüş Öğretir / Gülten Akın

   

   

   Uzun süredir bir şeyler karalamadığımı fark ettim ve bu nedenle de dönüşümün muazzam olması gerektiğini düşünerek Türk şiirinin öz annesi olarak andığımız ve hatta Yol Dergi'sinin de mottosunu süsleyen Gülten Akın hakkında yazmaya karar verdim. Ben kendisini lisedeyken edebiyat dergileri ile ilgilenirken keşfettim. Her yaş aldıkça da tekrar tekrar aynı şiirleri okuyup, farklı benlerimi karşılaştırdım. Bazı insanları sevmeniz, onların yazdıklarını benimsemeniz için tanışmanız gerekmez. İşte Gülten Akın saçtığı ışıkla beni kendisine böyle çekmişti. 

    Gülten Akın, toplumsal şiirin enerjisini ve İkinci Yeni'nin imgesel zenginliğini şiirlerinde bir araya getirmeyi başarmış bir şairdi. 1933'te Yozgat'ta dünyaya geldi. 1955 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi, 1956 yılında ise Yaşar Cankoçak ile evlendi. Bu dünyaya beş çocuk büyüttüler. 1958 ve 1972 yılları arasında eşinin işi nedeniyle Anadolu'nun çeşitli ilçelerinde yaşadılar. 1980 öncesinde halkın yaşadıkları, onun da şiirlerine ve düşüncelerine yansıdı. Demokratik kitle örgütlerinin yeniden kuruluş çalışmalarına katıldı. İnsan Hakları Derneği, Dil Derneği gibi birçok kuruluşun hem kuruculuğunu hem de yöneticiliğini yapma fırsatı oldu. İlk şiiri, Son Haber gazetesinde 1951'de yayımlandı. Ardından Hisar, Varlık, Yeditepe, Türk Dili, Mülkiye gibi dergilerde şiirleri çıktı.

Edebiyat hayatının en başlarında şiirlerinin konusu doğa, aşk, ayrılık, özlem iken, daha sonları yüzünü toplumsal sorunlara çevirmişti. O da yaşananlara kayıtsız kalamayan kısımdandı. Gezip gördüğü yerlerden aldığı ilhamla zenginleşen ve coşkulu bir insan sevgisiyle yoğrulan şiiri, toplumsal sorunları, yaşam-halk ilişkisini öne çıkardı.

SENİ SEVDİM 

Seni sevdim, seni birdenbire değil usul usul sevdim

"Uyandım bir sabah" gibi değil, öyle değil

Nasıl yürür özsu dal uçlarına

Ve günışığı sislerden düşsel ovalara

Susuzdu, suya değdi dudaklarım seni sevdim

Mevsim kirazlardan eriklerden geçti yaza döndü

Yitik ceren arayı arayı anasını buldu

Adın ölmezlendi bir ağız da benden geçerek

Soludum, üfledim,yaprak pırpırlandı Ağustos dindi

Seni sevdim, sevgilerim senden geçerek bütünlendi

Seni sevdim, küçük yuvarlak adamlar

Ve onların yoğun boyunlu kadınları

Düz gitmeden önce ülkeyi bir baştan bir başa

Yalana yaslanmış bir çeşit erk kurulmadan önce

Köprüler ve yollar tahviller senetler hükmünde

Dışa açılmadan önce içe açılmadan önce kapanmadan önce

Nehirlerimiz ve dağlarımız ve başka başka nelerimiz

Senet senet satılmadan önce

Şirketler vakıflar ocaklar kutsal kılınıp

Tanrı parsellenip kapatılmadan önce

Seni sevdim. Artık tek mümkünüm sensin.

Gülten Akın’ın Edebiyatında Halk 

   Şiirlerinde halk bilimi öğelerinden özenle yararlanmış. Şiir üzerine yazılarını bir araya getiren ve 1983 yılında yayınladığı “Şiiri Düzde Kuşatmak” kitabında, halk kaynağına inme isteğini, “Halkta var olan öz ve biçimi diyalektik olarak yükseltmek, şiiri yükseltirken halkın yaşamının ve yaşam biçimlerinin yükselmesine yardımcı olmak” sözleriyle açıklamıştır. Toplumcu gerçekçi şiirini oldukça iyi özümsemiş, halk şiiri geleneğinden etkilendiği bilindiği ve bunu kendisi de sıkça dile getirdiği hâlde halk şiirinin basmakalıp ifadelerine şiirlerinde yer vermemiştir. Son dönemin en büyük Türk şairlerinden sayılması belki de biraz bununla ilgilidir. Şiirlerinde Anadolu insanın şiirini yakalamayı amaç edinmiş gibidir.  

Şiirlerinin ana teması aslında çocuklar diyebilmemiz mümkündür. Acıyı ve umudu genellikle çocuklar üzerinden işlemiştir. Bunun en önemli nedenlerinden birisi, oğlu cezaevindeyken yaşadıklarıdır. // Şiirleri pek  çok dile çevrilmiş ve kırktan fazla şiiri bestelenmiştir. Bestelenen en ünlü şiirlerinden biri, Sezen Aksu'nun 1933 tarihli albümüne adını veren Deli Kızın Türküsü'dür.

DELİ KIZIN TÜRKÜSÜ

III

Sana büyük caddelerin birinde rastlasam
Elimi uzatsam tutsam götürsem
Gözlerine baksam gözlerine konuşmasak
Anlasan
Elimi uzatsam tutamasam
Olanca sevgimi yalnızlığımı
Düşünsem hayır düşünmesem
Senin hiç haberin olmasa
Senin hiç haberin olmaz ki
Başlar biter kendi kendine o türkü
Yağmur yağar akasyalar ıslanır
Bulutlar uçuşur geceleyin
Ben yağmura deli buluta deli
Bir büyük oyun yaşamak dediğin
Beni ya sevmeli ya öldürmeli
Yitirmeli büyük yolların birinde ne varsa
Böcekler gibi başlamalı yeniden
Bu Allahsız bu yağmur işlemez karanlıkta
Yan garipliğine yürek yan
Gitti giden

Gülten Akın ne yazık ki 2015'te aramızdan ayrılarak yazdığı ve devrimler yarattığı şiirleriyle baş başa bıraktı bizi. Işıklar içinde uyusun.. Hatıraları, posterleri, şiirleri bizimle olmaya devam ediyor. Ona, Grup Yorum tarafından şarkıya katılmış sözleri ile veda edelim. Gülten Akın bu şiiri, Erdal Eren ve diğer çocuklar için yazmıştı.

Büyü de baban sana

Büyü de

Acılar alacak

Büyü de baban sana

Büyü de

Yokluklar alacak

Büyü de baban sana büyü de

Bitmez işsizlikler açlıklar alacak

Büyü de

büyü de baban sana

Baskılar işkenceler alacak

Kelepçeler gözaltılar zindanlar alacak

Büyü de

Büyüyüp onyedine geldiğinde

Büyü de baban sana

İdamlar alacak